برزیل؛ بزرگ‌ترین تولیدکننده قهوه جهان

مقدمه

برزیل به مدت بیش از ۱۵۰ سال به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده قهوه جهان شناخته شده است و هم‌اکنون حدود یک‌سوم قهوه جهان را تولید می‌کند. قهوه در سال ۱۷۲۷ از گویان فرانسه به برزیل معرفی شد و نقش مهمی در تاریخ اقتصادی و فرهنگی این کشور ایفا کرده است.

تاریخچه ورود قهوه به برزیل

نخستین دانه‌های قهوه توسط “فرانسیسکو دِ مِلو پاله‌تا” در منطقه پارا در شمال برزیل کاشته شد. براساس روایت‌ها، او این دانه‌ها را به‌طور مخفیانه از گویان فرانسه به برزیل وارد کرد. در ابتدا، قهوه تنها برای مصرف داخلی استفاده می‌شد اما به مرور زمان از طریق باغ‌ها و مزارع مختلف گسترش یافت.

آغاز تولید تجاری قهوه

تولید تجاری قهوه در برزیل ابتدا در نزدیکی رودخانه پارایبا و نزدیک به شهر ریودوژانیرو آغاز شد. این منطقه به دلیل زمین‌های حاصل‌خیز و نزدیکی به بندرگاه برای صادرات مناسب بود. برخلاف مزارع کوچک در آمریکای مرکزی، تولید قهوه در برزیل از ابتدا به صورت صنعتی و با استفاده از نیروی کار برده انجام می‌شد. این مزارع بزرگ و مکانیزه بودند و هر برده مسئول رسیدگی به چهار تا هفت هزار درخت قهوه بود. رویکرد تولید در این دوران بسیار تهاجمی بود و در مواقع بروز اختلاف بر سر مرزهای نامشخص، قدرتمندترین فرد پیروز می‌شد.

وقتی خاک به دلیل کشاورزی بیش از حد فقیر می‌شد، مزارع به مناطق جدید منتقل می‌شدند. این مدل کشاورزی باعث شد که قهوه‌کاری به سرعت در سراسر برزیل گسترش یابد. تا دهه ۱۸۳۰، تولید قهوه در برزیل از مصرف داخلی فراتر رفت و به بازارهای جهانی راه یافت. با این حال، این رشد سریع باعث افت قیمت جهانی قهوه شد.

تا اواسط قرن نوزدهم، صنعت قهوه برزیل متکی به نیروی کار برده بود و بیش از ۱.۵ میلیون برده برای کار در مزارع وارد برزیل شده بودند. پس از توقف تجارت برده با آفریقا در سال ۱۸۵۰، برزیل به استفاده از نیروی کار مهاجر یا تجارت برده داخلی روی آورد. نگرانی‌هایی وجود داشت که لغو برده‌داری در سال ۱۸۸۸ ممکن است صنعت قهوه را به خطر بیندازد، اما برداشت‌ها همچنان به قوت خود باقی ماندند.

دوره‌های رونق، بحران و اصلاحات

دوره نخست رونق (۱۸۲۰-۱۸۳۰): تولید قهوه به سرعت رشد کرد و برزیل در سال ۱۸۳۰ حدود ۳۰٪ از قهوه جهان را تولید می‌کرد. اما این رشد با افت قیمت جهانی همراه شد.

دوره دوم رونق (۱۸۸۰-۱۹۳۰): این دوره با تأثیر سیاسی و اقتصادی شدید بارون‌های قهوه و تولیدکنندگان لبنی همراه بود. دولت برزیل برای جلوگیری از افت قیمت، سیاست “والواریزاسیون” را اجرا کرد. در این سیاست، دولت قهوه را در زمان افت قیمت خریداری و ذخیره می‌کرد تا از سقوط بازار جلوگیری شود.

بحران رکود بزرگ: در دهه ۱۹۳۰، دولت برزیل برای تثبیت قیمت‌ها مجبور شد حدود ۷۸ میلیون کیسه قهوه را بسوزاند. این اقدام تأثیر اندکی بر تثبیت قیمت‌ها داشت.

دوران جنگ جهانی دوم: با بسته شدن بازارهای اروپایی، توافق‌نامه‌ای بین‌المللی برای تثبیت قیمت‌ها امضا شد. این توافق بعدها در سال ۱۹۶۲ به “توافق‌نامه بین‌المللی قهوه” تبدیل شد که تا سال ۱۹۸۹ ادامه داشت.

شکست توافق‌نامه ICA: در سال ۱۹۸۹ برزیل از کاهش سهمیه تولید خود خودداری کرد که منجر به سقوط قیمت قهوه در بازار جهانی شد.

تولید مدرن قهوه در برزیل

امروزه برزیل پیشرفته‌ترین کشور در تولید صنعتی قهوه است. تمرکز بر تولید انبوه باعث شده که بسیاری از مزارع از روش‌های مکانیکی مانند برداشت ماشینی و برداشت نواری استفاده کنند. در این روش‌ها تمام میوه‌های قهوه به صورت همزمان برداشت می‌شوند، بدون توجه به میزان رسیدگی. این موضوع باعث می‌شود که برخی از دانه‌ها نارس باقی بمانند.

در گذشته، بخش بزرگی از قهوه برزیل به روش طبیعی (خشک کردن کامل میوه) فرآوری می‌شد. اما از اوایل دهه ۱۹۹۰، فرآیند “پالپد نچرال” معرفی شد که کیفیت قهوه‌ها را بهبود بخشید. با این وجود، هنوز برخی از مزارع بزرگ از روش‌های سنتی و صنعتی استفاده می‌کنند که باعث تولید قهوه‌هایی با اسیدیته کمتر و بدنه قوی‌تر می‌شود. با این حال، برخی از تولیدکنندگان کوچک‌تر که در ارتفاعات بالاتر کار می‌کنند، قهوه‌های باکیفیت‌تر و طعمی متنوع‌تر تولید می‌کنند.

مناطق مهم تولید قهوه در برزیل

باهیا (Bahia): این منطقه در شمال شرقی برزیل قرار دارد و به دلیل شرایط آب‌وهوایی مناسب و تنوع گیاهان، تولید قهوه‌های باکیفیت را تجربه کرده است. ارتفاع ۱۰۰۰ تا ۱۲۰۰ متر و برداشت از ژوئن تا سپتامبر، این منطقه را به یکی از مناطق مهم تولید قهوه تبدیل کرده است. منطقه چاپادا دیامانتینا در این ایالت به خاطر زمین‌های خاص و تولید قهوه‌های بیودینامیک شهرت دارد.

سرادو (Cerrado): یکی از مناطق صنعتی مهم در غرب میناس گرایس با مزارع بزرگ مکانیزه. ارتفاع این منطقه بین ۸۵۰ تا ۱۲۵۰ متر است و برداشت در ماه‌های مه تا سپتامبر صورت می‌گیرد. این منطقه در دهه ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ به‌وسیله پروژه‌های دولتی توسعه یافت و اکنون به‌دلیل شرایط اقلیمی پایدار، تولید انبوه دارد.

سول دی میناس (Sul de Minas): این منطقه تاریخی با تولید قهوه‌های متنوع و باکیفیت شناخته می‌شود. ارتفاع آن بین ۷۰۰ تا ۱۳۵۰ متر است و برداشت از مه تا سپتامبر انجام می‌شود. این منطقه به دلیل تنوع در خاک و اقلیم، قهوه‌هایی با طعم و عطر متفاوت تولید می‌کند و بسیاری از کشاورزان در قالب تعاونی‌ها فعالیت می‌کنند.

اسپیریتو سانتو (Espirito Santo): دومین منطقه بزرگ تولید قهوه در برزیل که بیشتر به تولید روبوستا اختصاص دارد. قهوه‌های عربیکا نیز در جنوب این منطقه تولید می‌شوند. برداشت از مه تا سپتامبر انجام می‌شود. این منطقه یکی از بزرگ‌ترین صادرکنندگان روبوستا است.

ساو پائولو (Sao Paulo): منطقه موگیانا در این ایالت یکی از مناطق تاریخی و شناخته شده برای تولید قهوه‌های باکیفیت است. برداشت قهوه در این منطقه نیز از مه تا سپتامبر انجام می‌شود. موگیانا به دلیل تاریخچه غنی و شرایط کشت ایده‌آل، از جمله مناطق مهم تولید قهوه در برزیل به‌شمار می‌رود.

نتیجه‌گیری

برزیل نه تنها بزرگ‌ترین تولیدکننده قهوه در جهان است، بلکه تاریخچه‌ای غنی و تأثیرگذار در بازار جهانی قهوه دارد. این کشور با داشتن مزارع گسترده و تکنولوژی‌های پیشرفته، نقش مهمی در تأمین قهوه برای بازارهای بین‌المللی ایفا می‌کند. با این وجود، چالش‌هایی مانند نوسانات قیمت و تغییرات آب و هوایی همچنان بر آینده صنعت قهوه برزیل تأثیرگذار خواهند بود.